مفاهیم اساسی استراتژی - نسخه‌ی قابل چاپ

یک نظر رایج در شطرنج آن است که فرق بازیکن با تجربه و مبتدى در مقدار محاسبه و آینده نگرى است .این که یک استاد بزرگ چند حرکت را مى تواند محاسبه کند، نکته اى که بار ها و بارها مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است . قدرت محاسبه دقیق و صحیح حرکات قابلیتى است که مورد نیاز هر بازیکن سطح بالا و پیشرفته اى است ولى این تنها تفاوت مهم و اساسى یک بازیکن معمولى نیست.

بسیارى از بازیکنان بر هنر به وجود آوردن ترکیبهاى دقیق تسلط دارند ولى بازى آنها به سطح بازى استادان نمى رسد، چون نمى توانند بازى را بر اساس یک نقشه و استراتژى صحیح و آینده نگرانه اداره کنند.

محاسبه یک واریانت مشخص تنها زمانى ممکن و ضرورى است که برداشتى مشخص و دقیق از پوزیسیون داشته باشیم در اکثر مواقع، طرح کلى و جامع حاکم بر وضعیت، راهنماى بازیکن براى پیدا کردن حرکات مورد نیاز بازى مى شود.

طرح بازى در یک مرحله مشخص را طرح عمومى یا استراتژى مى نامند. طریقه پایه گذارى و مجموعه اصولى که ما براى طرح ریزى تعقیب مى کنیم و مشخصات تعیین کننده آن، تعریف دیگرى از استراتژى است.این اصطلاحات،و کلماتى نظیر هدف استراتژیکى یا تاکتیکى وغیره،همان معانى را دارند که در علوم سیاسى و نظامى به کار مى روند.

بعضى ممکن است تصور کنند که مات کردن شاه حریف هدف استراتژیکى در هر بازى شطرنج است.چنین تصورى در ابتداى پیدایش شطرنج مدرن شاید قابل قبول بوده باشد، ولى در دوران ما که تکنیکهاى شطرنج به نحو چشمگیرى پیشرفت کرده وایده هاى بازى ژرف و پیچیده شده اند، ایجاد یک پیاده ضعیف، کسب یک برترى مختصر پوزیسیونى، کنترل یک ستون باز، یا کنترل یک خانه مهم، استقرار یک سوار در یک پایگاه مناسب، یا ایجاد یک پیاده رونده، مىتواند به عنوان یک طرح استراتژى کلى در دستور کار بازیکن قرار گیرد.

لازم به توضیح است که بهترین طرحها و نقشه ها اگر به درستى پیاده نشوند هیچ ارزش و فایده اى ندارند.همانند شطرنج،این مسئله در زندگى نیز مصداق دارد.مجموعه وسایل و ابزار و مضمونهایى که براى تحقق یک طرح استراتژیکى،یا جلوگیرى از انجام نقشه هاى حریف، به کار گرفته مى شود تاکتیک نام دارد.مانورها، ترکیبها، قربانیها، حملات دو گانه،اچمزى،کیشهاوحملات بر خاستى و غیره، عناصر و ابزار تاکتیک هستند.