انجمن شطرنج ایران Iranian Chess Forum

ارسال: #1

داستان یک مسئله شطرنجی هزار ساله


شطرنج در حدود سال 570 بعد از میلاد در منطقه شمال شرقی هند اختراع شد. عربها این بازی را در قرن 9 میلادی به اروپا متقل نمودند و همچنین اولین "منسوبه" که به صورت وضعیتی مسئله وار با راه حلی مشکل از وسط و یا آخر بازی طراحی شده بود را معرفی نمودند. در مورد برخی از این مسائل داستانهای و افسانه هایی حول محور آن نقل شده است که یکی از این نمونه ها ، مسئله "مات دلارم" است. ما در اینجا حکایت این مسئله شطرنج را نقل می کنیم و یکی از قدیمی ترین مسائل شطرنج را خدمتتان عرضه می نماییم.



مسئله شطرنج هزار ساله به قلم : فردریک فریدل


به احتمال غریب به یقین درست است که بگوییم شطرنج در سال 570 بعد از میلاد جایی در بخش شمال شرقی هند اختراع شده است. در دست نوشته های خطی اوایل قرن هفتم میلادی یک بازی که با نام "چاتورانگا" (بعدها به نا م شطرنج تغییر نام داد) ثبت شده است به یکباره زبانزد شد و این بازی پیشینه بازی است که امروزه آن را با عنوان "شطرنج" می شناسیم. به طور طبیعی ما نمی توانیم با اطمینان بگوییم که آن بازی به شکل بازی امروز بوده است اما شواهد گویای این است که آن بازی توسط شخصی در آن مناطق ذکر شده از جهان در زمانی که عنوان شده اختراع گردیده است.

قوانین شطرنج آنزمان بسیار شبیه به بازی امروزی است. آن بازی در یک صفحه ای با 64 خانه که نیمی از آن تاریک و نیمی روشن بود با مهره هایی که کاملاً با شکل کنونی شان مطابقت داشتند انجام می شده است. این مهره ها بر اساس جنگهای آن دوران قالب بندی شده بودند. این مهره ها عبارت بودند از: یک پیاده نظام ("پاداتی" که امروزه پیاده ها نام برده می شوند) ، فیلها ("هستی" که همان فیلهای امروزی می باشند و در زبان انگلیسی به معنای "اسقف" نامیه میشوند) اما در زبان روسی به نام همان فیلها نام برده می شو ند ، اسواران ("آشوا" که امروزه اسبها نامیده می شوند) ، ارابه ها ("رات-ها" که امروزه رخها نامیده می شوند) و وزیر یا پیشکار (مانتری) که بعدها به ملکه تغییر نام داد. در شطرنج آن روزگار فیلها تنها می توانستند دو خانه در قطر حرکت کنند و از روی مهره های دیگر بپرند. وزیر می توانست به صورت یک خانه در هر جهت حرکت کند. اما حرکات سایر مهره ها همانند حرکات امروزی مهره ها انجام می شده است.


شاه کشته شده
سرنوشت جنگ در شطرنج آنزمان هنگامی مشخص می شد که یا تمامی مهره های دشمن نابود می شدند و یا شاه دشمن شکار می شد. این نوع بازی همچنین در "چاتورانگاه" انعکاس می یافت. مهمترین مهره بازی "راجا" و یا همان شاه بود که زنده ماندن و یا ظفر یافتن بر آن تعیین کننده سرنوشت بازی و نشانگر برد و باخت در بازی بود. زمانیکه ایرانیها بر این بازی دست یافتند این مهره سرنوشت ساز را "شاه" و پایان بازی را "شاه مات" نامیدند که به معنای شاه شکست خورده است. این لغت امروزه در معنی "چک میت" (
(checkmate
پدیدار است و به واقع از قرن هفتم پارسی تا به امروز چنین نامیده شده است !


منسوبه
در قرن 9 میلادی هنگامیکه طوفان حملات عربها به اروپا شدت گرفت ، آنها بازی را با خود به اروپا آوردند که شطرنج می نامیدند. آنها همچنین با خود "منسوبه" که بخشی از وضعیت طراحی شده وسط یا آخر بازی شامل یک مسئله با راه حل مشکل بود را معرفی نمودند. در این وضعیت سفید بازی را شروع می کند و می برد. اغلب ، داستانها و افسانه هایی حول محور این "منسوبات" نقل شده است. یکی از مشهورترین از این نوع "مات دل آرام" است. ما کتاب شطرنجی از قرن 15 میلادی با عنوان "شاهنامه فردوسی" در تاریخ می توانیم بیابیم که بر حسب اتفاق همچنین شامل طولانی ترین شعر تاریخ می باشد (با حدود یک میلیون مصرع که سراینده 50 سال برای نوشتن آن وقت صرف کرده است ). اما اشکال و داستان آن در قرن 10 میلادی توسط یک مدرس شطرنج با نام "سولی" خلق شده است.

[b]

شطرنج عربی – طراحی شده توسط "سر لورنس آلما-تادما" ( منبع: دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
)

مهره خانه
h3
یک "الفیل (فیل)" است که به عنوان فیلهای امروزی تغییر عنوان داده است اما در آنزمان تنها می توانسته دو حرکت در خانه های قطری حرکت کند و از روی مهره های دیگر بپرد.[/b]

داستان اینگونه است که یک شاهزاده معتاد به شطرنج با نام "مورواردی" که بر روی یک بازی به شدت سخت و نزدیک شرط بندی کرده بود،می بازد. از سر استیصال و نومیدی پیشنهاد می دهد تا بر روی همسر زیبایش با نام "دل آرام" شرط بندی کند و در صورتی که بازی را ببازد وی را تقدیم برنده نماید. در وضعیت بالا "دل آرام" شاهزاده را خطاب قرار می دهد و می گوید: "اوه ، سلطانم رخهایت را قربانی کن تا همسرت قربانی نشود". شاهزاده با گوش فرا دادن به گفته همسرش چنین می کند و با پیروزی در بازی ، همسرش را نزد خود نگاه می دارد. وی با یک قربانی که انتظار می رود تا خوانندگان گرامی راه حل آن را پیدا کنند چنین می کند :

1.Rh8+ Kxh8 2.Af5+ Kg8 3.Rh8+ Kxh8 4.g7+ Kg8 5.Nh6 mate.

در ادامه یک منسوبه را مشاهده می فرمایید که تفاوت و نحوه حرکات مهره ها در آن روزگار نقشی در آن ندارد. این مسئله در حدود یکهزار سال پیش توسط "العدلی" طرح شده است.



در این وضعیت نومیدانه که سفید یک مات فوری را با
Ra1
و یا
Rb2
در دست اجراء دارد ،. سیاه نه تنها باید از آن دفاع کند بلکه بازی را به برد برساند.

---

ترجمه : دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

در صورت مفید بودن پست از دکمه استفاده کنید.

مجموعه انجمن شطرنج ایران

سایت
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


کانال
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


گروه
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


انجمن شطرنج ایران را به دوستان خود معرفی کنید.